Καινοτόμο πρόγραμμα :Η ιστορία της γραφής

 Το διάβασμα είναι όπως η τροφή και το νερό. Το πνεύμα που δεν διαβάζει χάνει βάρος, όπως ένα σώμα που δεν τρώει.

Βίκτωρ Ουγκώ, 1802-1885, Γάλλος συγγραφέας

Αφορμή για το παρακάτω καινοτόμο πρόγραμμα στάθηκε η ενασχόληση μας με το χαρτί που υλοποιήθηκε στις αρχές της σχολικής μας χρονιάς και στόχο είχε τον σεβασμό και την σωστή του χρήση καθώς και τις συνέπειες από την σπατάλη του Μέσα από τις σχετικές δραστηριότητες και το εποπτικό υλικό που χρησιμοποιήσαμε,τα παιδιά εξέφρασαν την επιθυμία να γνωρίσουν περισσότερα όχι μόνο για την ανακάλυψη του,αλλά και για τον τρόπο που οι άνθρωποι έγραφαν Έτσι ξεκινήσαμε ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο με αποτέλεσμα να γεννηθεί το παρακάτω πρόγραμμα

Το-Χαρτί-2018-2019

Και η φίλη μας……η τσαλακωμένη σελίδα μας βοήθησε στο μακρύ ταξίδι μας 

1η Στάση:Βραχογραφίες

Η φίλη μας μας αποχαιρέτησε .Όμως μας άνοιξε το δρόμο για ένα συναρπαστικό ταξίδι, πίσω στο χρόνο Ήταν τόσο ευγενική που, φεύγοντας μας άφησε ένα δώρο για να μας βοηθήσει στο ταξίδι μας και να το κάνει πιο….εύκολο Το βρήκαμε την άλλη μέρα στο τραπέζι μας Ξέρετε τι ήταν; Μια ιστορική γραμμή Ένα μονοπάτι που άρχιζε από τα σύγχρονα και έφτανε πίσω στα προϊστορικά χρόνια Μαζί με την γραμμή είχε και ένα βιβλίο: Ο ΜΙΚΡΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΤΩΝ ΒΡΑΧΩΝ

Λογοτεχνία

-Διαβάσαμε το βιβλίο και….

• Κάναμε ερωτήσεις πάνω στο περιεχόμενο του βιβλίου, για την καλύτερη κατανόηση του και τα παιδιά επέλεγαν την σωστή απάντηση την οποία έβρισκαν ανάμεσα σε δύο εικόνες

 Ερωτήσεις

 Απαντήσεις

• Παίζουμε με τον τίτλο του βιβλίου

-Τον συνθέσαμε με πλαστικά καπάκια

-Τον βάλαμε σε…… τάξη, χωρίζοντας τις λέξεις με ξυλάκια

-Τον ανακαλύψαμε ανάμεσα σε άλλους τίτλους

Τίτλοι

-Τον γράψαμε στο εξώφυλλο του βιβλίου

• Ζωγραφίσαμε ότι μας άρεσε από το βιβλίο

*

Παιδί και γλώσσα: Ανάγνωση

-Αφού συζητήσουμε για το νόημα των βραχογραφιών και την ανάγκη των ανθρώπων για επικοινωνία…

•  Δείχνουμε στα παιδιά διάφορες βραχογραφίες και προσπαθούν να βρουν το μήνυμα που περιέχουν

Βραχογραφίες

*

 Εικαστική αγωγή

-Φτιάχνουμε το χειροαποτύπωμά μας πάνω σε…..βράχο

Το χειροαποτύπωμά μου 

*

Παιδί και γλώσσα: Γραφή

Ο Ποκ μας έμαθε με τι ζωγράφιζαν στα δικά του χρόνια. Τώρα ήρθε η σειρά μας να του μάθουμε πως εμείς ζωγραφίζουμε

-Φτιάξαμε δύο λίστες με υλικά γραφής, προϊστορικά και σύγχρονα Τα διαβάσαμε και φτιάξαμε…..μία προϊστορική και μία σύγχρονη ζωγραφιά

Πίνακας αναφοράς

*

Μαθηματικά

Ο Ποκ ήταν έξι χρονών Αυτό έδειχναν οι κύκλοι που έφτιαξε η μαμά του στο βράχο για να μην ξεχνάει τα γενέθλιά του

-Αφού μετρήσουμε τους κύκλους στο βιβλίο και βγάλουμε την ηλικία του Ποκ…

• Αφήνουμε στη μοκέτα φιγούρες παιδιών και δίπλα στο καθένα κύκλους, ανάλογα με την ηλικία που υποτίθεται ότι είναι
• Αφήνουμε επίσης και αριθμοκάρτες
• Τα παιδιά διαλέγουν ένα παιδί, μετρούν τις γραμμές του κύκλου και βρίσκουν τον αντίστοιχο αριθμό

Και….

*

Θεατρική αγωγή 

-Υποδυόμαστε τους προϊστορικούς ανθρώπους και φτιάχνουμε τις δικές μας βραχογραφίες

2ηΣτάση:Σουμέριοι

«Σφηνοειδής Γραφή»

Ανθρωπογενές περιβάλλον

-Ξεκινάμε μαθαίνοντας λίγα στοιχεία για τους Σουμέριους και αφού έρθουμε σε επαφή μαζί τους…

ΣΟΥΜΕΡΙΟΙ

• Εστιάσαμε την προσοχή μας στον τρόπο γραφής τους, βλέποντας διάφορες εικόνες και προσπαθώντας να τις αποκρυπτογραφήσουμε
• Οι Σουμέριοι ήταν καλοί έμποροι και γεωργοί…

Τι νομίζεις ότι συζητούν μεταξύ τους; Γράψτο…….Σουμερικά

*

Παιδί και γλώσσα: Γραφή

-Παρουσιάζουμε στα παιδιά ένα πίνακα με γραφήματα σφηνοειδούς γραφής και αφού το σχολιάσουμε….

• Δείχνουμε εικόνες και λέξεις…..σύγχρονες και τα παιδιά προσπαθούν να εντοπίσουν στον πίνακα τις αντίστοιχες Σουμερικές

Εικόνες σύγχρονες

Εικόνες Σουμερίων

• Δίνουμε στα παιδιά πλάκες πηλού και τα κατάλληλα εργαλεία και……γράφουν με τον τρόπο των Σουμερίων

*

Μαθηματικά

Οι Σουμέριοι εκτός από το άροτρο, τον τροχό και τις άλλες ανακαλύψεις τους ,έχτιζαν τα επιβλητικά Ζιγκουράτ Μια μέρα λοιπόν μαζεύτηκαν οι αρχιτέκτονες και οι μηχανικοί του ηγεμόνα τους και συζήτησαν με ποιο τρόπο και πόσους ορόφους θα έχει το καινούριο ζιγκουράτ Εδώ υπήρξαν διαφωνίες….

-Μοιράζουμε στα παιδιά κάρτες με αριθμούς…..Ελληνικούς και Σουμέριους και παίζουμε με μια παραλλαγή  το παιχνίδι : Η Κολοκυθιά

-Στο τέλος, για να καταλήξουμε και να χτίσουμε επιτέλους τον ναό μας ,σηκώσαμε τον Αρχιμηχανικό και μέσα από ένα φάκελο τράβηξε μία κάρτα

Ποιον αριθμό δείχνει η κάρτα; Πόσους ορόφους θα έχει το ζιγκουράτ;

Το χτίσιμο αρχίζει….

Και….

3η Στάση:Αρχαία Αίγυπτος

«Ιερογλυφική Γραφή»

 Ανθρωπογενές περιβάλλον

-Αφού γνωρίσουμε, μέσα από κατάλληλο εποπτικό υλικό,την Αρχαία Αίγυπτο…
(καθημερινή ζωή, πολιτισμός, μόρφωση ,γραφή, υλικά γραφής )

• Γνωρίζουμε τον τρόπο με τον οποίο έγραφαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ( ιερογλυφικά ) και δίνουμε κάποιες εικόνες ιερογλυφικών, παροτρύνοντας τα παιδιά να τις αποκρυπτογραφήσουν

ΕΙΚΟΝΕΣ

Καταγράφουμε τις απαντήσεις τους….

• Παρουσιάζουμε ένα ιερογλυφικό κείμενο και αφού το παρατηρήσουμε και προσπαθήσουμε να αναγνωρίσουμε τα σύμβολα….

-Ψάχνουμε να το βρούμε ανάμεσα σε άλλα κείμενα

Ιερογλυφικά κείμενα

-Δίνουμε την αποκρυπτογράφησή του:

Αν επιθυμείς να έχεις καλή συμπεριφορά,απομακρύνσου από το κακό

*

Παιδί και γλώσσα: Γραφή

Οι Αιγύπτιοι έγραφαν με Ιερογλυφικά, αλλά είχαν και ένα αλφάβητο για να τους βοηθάει Το μάθαιναν οι μικροί Αιγύπτιοι στο σχολείο τους

-Παρατηρούμε το αλφάβητο των Αιγυπτίων τα σύμβολα και τα γράμματα και αφού προσπαθήσουμε να μάθουμε πως λειτουργεί, είμαστε έτοιμοι να…..μάθουμε να γράφουμε σαν Αιγύπτιοι

-Δίνουμε στα παιδιά κάρτες με λέξεις στη ……δική μας γραφή και αφού τις διαβάσουμε…προσπαθούν να τις συνθέσουν

Σύνθεση λέξεων

*

Μαθηματικά

Οι Αιγύπτιοι έγραφαν πάνω σε…..πάπυρο. Είχε πολύ δουλειά για να γίνει και έπρεπε πρώτα να κόψουν τον πάπυρο από τον Νείλο

-Ταξιδέψαμε λοιπόν με τους Αιγύπτιους και μάθαμε πως έφτιαχναν από τον Πάπυρο, το χαρτί

• Περιγράψαμε την κάθε εικόνα χωριστά
• Βάλαμε τις εικόνες σε μία σειρά……στα χνάρια των Αιγυπτίων

Από τον πάπυρο στο χαρτί

• Ανακαλύψαμε ανάμεσα σε άλλα χαρτιά που είχαμε στην τάξη, τον πάπυρο

*

Παιδί και γλώσσα: Ανάγνωση

-Υπό τον ήχο της παρακάτω μουσικής….

• Φτιάξαμε μία μακέτα:

Ψάχνοντας για παπύρους στο Νείλο

• Γνωρίσαμε το υλικό με το οποίο έγραφαν οι Αιγύπτιοι πάνω στον πάπυρο
• Γίναμε μικροί Αιγύπτιοι και ζωγραφίσαμε και γράψαμε και μεις πάνω σε πάπυρο, έτσι για να τους δείξουμε και την δική μας γραφή

*

 Μουσική

Για να χαλαρώσουμε λίγο…..βόλτα στον Νείλο με μια φελούκα

Και αποχαιρετήσαμε προς το παρόν τους Αιγύπτιους……μετρώντας τις φελούκες του Νείλου, με τους Αιγυπτιακούς αριθμούς φυσικά

4η Στάση:Aρχαία Πέργαμος

Ανθρωπογενές περιβάλλον

Ο Πάπυρος ήταν ξακουστός σε όλο τον τότε κόσμο Όμως συνέβησαν πολλά γεγονότα που οδήγησαν στην ανακάλυψη της ΠΕΡΓΑΜΗΝΗΣ…. 

-Παρακολουθούμε το παρακάτω powerpoint και….

ΠΕΡΓΑΜΗΝΗ

…..βήμα – βήμα γνωρίσαμε πως από το δέρμα ζώων έφτιαχναν την περγαμηνή

*

Παιδί και γλώσσα: Γραφή

Παρόλο που ανακαλύφθηκε η Περγαμηνή, τα βιβλία σπάνιζαν γιατί αντιγράφονταν με το χέρι. Έτσι….

-Γνωρίσαμε το εξαιρετικό έργο των αντιγραφέων

-Γίναμε και μεις αντιγραφείς

*

Προφορικός λόγος

Καθώς αρχίσαμε να ψάχνουμε με τα παιδιά πληροφορίες για τους αντιγραφείς βιβλίων από την εποχή του Μεσαίωνα, ανακαλύψαμε τη συλλογή του Erik Kwakkel, ενός ιστορικού που ειδικεύεται στο μεσαιωνικό βιβλίο, φωτογραφίζοντας εδώ και χρόνια τις μουντζούρες που βρίσκει στις άκρες των πολύ παλιών χειρογράφων που μελετά. Ο Erik Kwakkel ενδιαφέρεται για τις «δοκιμές πένας», τις μικρές αυτές μουντζούρες που έκαναν οι αντιγραφείς μοναχοί για να δοκιμάσουν το μελάνι της πένας τους. Επωφεληθήκαμε λοιπόν….

Μουτζούρες….μοναχών

-Αφού είδαμε τις παραπάνω μουτζούρες…

• Το κάθε παιδί έφτιαξε τις δικές του, που αλλού σε …δέρμα ζώου
• Στο τέλος ενώσαμε τις μουτζούρες μας, φτιάχνοντας μια…..παραμυθοσαλάτα

5η Στάση: Κίνα

Ανθρωπογενές περιβάλλον

Και ξαφνικά κάτι συναρπαστικό, συνέβη στην Κίνα Ποια είναι η Κίνα; Ας την γνωρίσουμε

-Γνωριμία με τους Κινέζους και τη χώρα τους

• Ενδυμασία
• Μόρφωση
• Καθημερινή ζωή
• Επιτεύγματα
• Γραφή

*

Λογοτεχνία

Το συναρπαστικότερο όλων όμως,είναι μια τρομερή ανακάλυψη που άλλαξε την ζωή όλων των ανθρώπων και άφησε το σημάδι της στον ανθρώπινο πολιτισμό

Η ανακάλυψη του χαρτιού

-Διαβάζουμε το βιβλίο:«Χάρτινο το καραβάκι – Η ιστορία του χαρτιού» Σ. Ζαραμπούκα

•  Καθώς διαβάζουμε την ιστορία στεκόμαστε σε διάφορα σημεία για να εξηγήσουμε καλύτερα το περιεχόμενο της ιστορίας.

• Βρίσκουμε στην υδρόγειο την Κίνα και ακολουθούμε τον χάρτη που περιέχει το βιβλίο για να καταλάβουμε καλύτερα το δρόμο του χαρτιού.

*

Φυσικό περιβάλλον

-Παράγουμε το δικό μας  χαρτί

*

Παιδί και ΤΠΕ
-Στο διαδίκτυο βρίσκουμε και παρακολουθούμε video για τη σύγχρονη διαδικασία παραγωγής χαρτιού και ανακυκλωμένου χαρτιού

*

Μαθηματικά

-Χρονική ακολουθία παραγωγής χαρτιού

Στάδια παραγωγής χαρτιού

*

Παιδί και γλώσσα: Γραφή

-Παρατηρούμε την γραφή των Κινέζων και προσπαθούμε να την μιμηθούμε, γράφοντας πάνω σε ανακυκλωμένο χαρτί

*

Προφορική επικοινωνία

-Αποχαιρετάμε την Κίνα συνθέτοντας ένα παραμύθι από αυτήν, με τη βοήθεια εικόνων

Φοίνικες

Ο τρόπος γραφής αρχίζει να αλλάζει Τα ιδεογράμματα εγκαταλείπονται και κάνουν την εμφάνισή τους τα πρώτα γράμματα Την αρχή την έκαναν οι Φοίνικες και η εξέλιξη θα συνεχιστεί….

Ανθρωπογενές περιβάλλον

-Γνωρίζουμε τους Φοίνικες και την χώρα τους μέσα από το παρακάτω powerpoint

Φοίνικες

-Γινόμαστε έμποροι όπως οι Φοίνικες και φτιάχνουμε αγγεία Το καράβι μας είναι έτοιμο να τα στείλει σε όλο τον κόσμο και για να μη χαθούμε έχουμε οδηγό τον Πολικό Αστέρα, όπως οι Φοίνικες δηλαδή

*

Παιδί και γλώσσα: Γραφή

Το αλφάβητο των Φοινίκων είχε 22 γράμματα και καθόλου φωνήεντα Έγραφαν από δεξιά προς τα αριστερά χωρίς καθόλου απόσταση ανάμεσα στις λέξεις 

-Δείξαμε στα παιδιά το αλφάβητο των Φοινίκων και….

• Μετρήσαμε τα γράμματα και τα διαβάσαμε
• Εξηγήσαμε τι σημαίνει το καθένα σε εικονογραφικό στάδιο
• Παροτρύναμε τα παιδιά να φανταστούν ένα Φοίνικα που ταξιδεύει με το καράβι του σε άλλους τόπους Τι άραγε να σκέφτεται;

( Δείχνουμε εικόνες για να τους διευκολύνουμε και τα παιδιά απαντούν σημειώνοντας το αντίστοιχο Φοινικικό γράμμα)

*

Και αποχαιρετήσαμε τους Φοίνικες …..

• Φτιάχνοντας το αλφάβητο τους με πλαστελίνη

• Γνωρίζοντας τα δικά μας σύμφωνα

• Διασκεδάζοντας με λέξεις…..χωρίς φωνήεντα

7η Στάση:Αρχαία Ελλάδα

Οι Αρχαίοι Έλληνες εξέλιξαν το αλφάβητο, προσθέτοντας τα φωνήεντα Και ενώ στην αρχή έγραφαν πάνω σε πλάκες με ιερογλυφικά, άρχισαν σιγά-σιγά να φτιάχνουν τα πρώτα γράμματα και αρκετά από αυτά υπάρχουν και στο σημερινό αλφάβητο

Ανθρωπογενές περιβάλλον

• Ποιοι ήταν οι Αρχαίοι Έλληνες?
• Πως ζούσαν?
• Ποια η καθημερινότητά τους?
• Πως έγραφαν και πως λεγόταν η γραφή τους?

Πως εξελίχθηκε;

η γραφη των αρχαιων ελληνων – SlideShare

*

Παιδί και γλώσσα: Γραφή

-Δείχνουμε στα παιδιά πρώτα τα αλφάβητα των Φοινίκων και των αρχαίων Ελλήνων και αφού τα παρατηρήσουν, βρίσκουν όμοια και καινούρια γράμματα

-Στη συνέχεια συγκρίνουν το αρχαίο με το σύγχρονο ελληνικό αλφάβητο

-Μαθαίνουμε τα φωνήεντα και συνεχίζουμε το παιχνίδι που παίξαμε όταν γνωρίζαμε τους Φοίνικες, μόνο που αυτή τη φορά προσθέταμε στις λέξεις τα φωνήεντα και φτιάχναμε…..Ελληνικές λέξεις

-Τέλος,το κάθε παιδί γράφει το όνομά του και στα σύγχρονα και στα αρχαία Ελληνικά, αφού παίξουμε πρώτα με αντίστοιχες κάρτες

8. Μια στάση στη……Φαιστό

Η πρώτη γραφή των Ελλήνων ήταν τα ιερογλυφικά όπως συνέβη και στους άλλους λαούς Το πιο χαρακτηριστικό δείγμα αυτής είναι ο δίσκος της Φαιστού 

Ανθρωπογενές περιβάλλον

-Παρουσιάζουμε τον Δίσκο της Φαιστού και μαθαίνουμε πληροφορίες για αυτόν

-Εντοπίζουμε την Φαιστό στο χάρτη και γνωριζόμαστε με τον αρχαιολόγο που τον ανακάλυψε

-Παρατηρούμε την γραφή που είναι χαραγμένη πάνω του και προσπαθούμε να αποκωδικοποιήσουμε ορισμένα σύμβολα

*

Προφορική επικοινωνία

-Τα παιδιά αποκωδικοποιώντας τα σύμβολα, βγάζουν το συμπέρασμα ότι πάνω στον δίσκο είναι γραμμένο ένα παραμύθι

Έτσι….

• Δίνουμε στο παραμύθι…..σάρκα και οστά

• Και το…γράφουμε στον δικό μας δίσκο

*

Θεατρική αγωγή

-Ο Δίσκος της Φαιστού ζωντανεύει στο κουκλοθέατρο και μας διηγείται την ιστορία του

 9η Στάση: Ανακάλυψη της Τυπογραφίας

Και φτάσαμε στην ανακάλυψη της Τυπογραφίας και τον εφευρέτη της 

Ανθρωπογενές περιβάλλον

-Αφού παρακολουθήσαμε το παραπάνω video….

• Μάθαμε λίγα βιογραφικά στοιχεία του Γουτεμβέργιου
• Φτιάξαμε τα αρχικά του ονόματος του με την τεχνική του τυπώματος

• Φανταστήκαμε ότι είμαστε εφευρέτες: Τι θα ανακαλύπταμε;

• Στήσαμε ένα αυτοσχέδιο τυπογραφείο και τύπωσε ο καθένας μία λέξη

10η Στάση: και φτάσαμε στο … σήμερα!

Και φτάσαμε στο τέλος Αποχαιρετήσαμε παρέα με τον Υπολογιστή μας, τον ΠΟΚ και τους υπόλοιπους λαούς που τόσα πολλά μας έμαθαν 

Κάπως έτσι…..

• Γνωρίσαμε από τι αποτελείται και τι δουλειά κάνει το καθένα από τα εξαρτήματα του
• Ρωτήσαμε τα παιδιά σχετικά με τις προτιμήσεις τους στα προγράμματα του υπολογιστή

• Διαβάσαμε το παραμύθι: Η μεγάλη απόφαση του @Παπάκη και φτιάξαμε το προφίλ μας

• Φτιάξαμε μία αφίσα με τα υπέρ και τα κατά

• Παίξαμε παιχνίδια στον υπολογιστή μας
• Γνωρίσαμε το φώνημα Υ βοηθώντας τον αστυνόμο antivirus να διώξει από τον υπολογιστή μας τους ιούς

 

Το ταξίδι της μικρής Αλφαβήτα, Γιορτή λήξης – Θέατρο

 

…….και έφτασε η μέρα που το πρόγραμμα μας παρουσιάστηκε στους γονείς.Τα παιδιά έβαλαν τα δυνατά τους, ξεδίπλωσαν τις γνώσεις που αποκόμισαν από το ταξίδι τους  παρέα με τη Γραφούλα και όλοι μας αισθανθήκαμε μεγάλη περηφάνια